HAZIRLAYAN: Doğan Barış ABBASOĞLU
Google düşüncenin okunmasıyla kumanda edilebilen ve sorulara yanıt verebilen akıllı bir cihaz geliştirdi.
AlterEgo olarak adlandırılan ve başa takılan bir set bir kelimeyi söylediğiniz sırada beyninizde oluşan sinyalleri takip ederek ne düşündüğünüzü diliniz yerine kelimelere döküyor. Yani bu setin kullanıcıları bir anlamda sadece sessiz bir şekilde bir soruyu düşünüp yanıtlarını alıyor.
AlterEgo’yla ilk etapta asıl amaçlanan düşünce gücüyle bilgisayar ve akıllı televizyon gibi cihazların kontrol edilmesi. Ancak gelecekte düşünce ile iki kişi arasında iletişimin sağlanması da hedefleniyor.
Bir şeyler söylemeyi düşündüğünüz zaman beyniniz yüzünüzdeki kaslara sinyaller gönderiyor. Bu veri gönderimi sadece bir şey söylemeyi düşündüğünüz ve söylemediğiniz zaman dahi gerçekleşiyor. Google’ın ürettiği başa takılan set ise yanak ve çenedeki kaslara gelen sinyalleri takip ediyor. Sinyaller daha sonra yapay zeka tarafından analiz edilerek ne söylenmek istendiği tespit ediyor.
Beta aşamasında olan bu cihaz henüz 0’dan 9’a kadar olan sayıları ve yüz kadar kelimeyi analiz edebiliyor. Araştırmacılara göre cihaz yakın bir gelecekte akla gelebilecek her kelimeyi çözebilecek kapasiteye ulaşacak.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden Arnav Kapur tarafından geliştirilen cihaz tespit ettiği kelimelerle mod değiştirebiliyor, internet üzerinden arama yapabiliyor ya da akıllı tv gibi cihazları kullanıp, basit e-mail ve telefon mesajları yazabiliyor.
Kapur’a göre insan ile süper insan arasındaki fark böylesi bir cihaz olabilir.
Yapılan ilk tanıtımlarda cihaza düşünce yoluyla Yeni Zelanda’nın Wellington şehrindeki hava durumu soruldu. İkinci soru olarak da Şili’nin Santiago şehrinin nüfusu cihaza yöneltildi.
AlterEgo her iki soruyu da doğru çözümleyerek doğru cevapları verdi.
Uzmanlar AlterEgo’nun kullanıldıkça daha da mükemmel olacağını düşünüyor. Sekiz kişinin katıldığı bir deneyde zamanla cihazın çok daha iyi bir şekilde kelimeleri çözdüğü tespit edildi. Şu anda AlterEgo’nun düşünceyi kelimelere başarıyla çevirme oranı yüzde 90 civarında.
Teknoloji henüz düşünceyi beynin içinde okuyacak bir seviyede değil. Hatta yüz kaslarına aktarılan sinyallerin algılanıp değerlendirilmesi çok uzun süren bir çaba sonucu ortaya çıktı. Uzmanlar beynin içindeki düşüncelerin okunmasının hiçbir zaman mümkün olmayabileceğini dile getiriyor.
Facebook ve Neuralink şirketleri de halihazırda düşünce gücüyle geliştirilecek iletişim konusunda çalışmalar yürütüyor. Özellikle Facebook yeni teknolojinin cep telefonlarını ortadan kaldıracak bir etkiye sahip olacağını düşünüyor.
Neuralink nasıl çalışıyor?
Elon Musk’ın yeni kurduğu Neuralink şirketi insan beynini ve bilgisayarları özel bir çiple birleştirecek. Musk süper zekanın gelecekte insanlığı yok etmesini önlemek için beynimizi bilgisayarlara bağlamak istiyor. Beyne takılan çipler önce Parkinson hastalarını iyileştirecek ve ardından felçlileri ayağa kaldıracak.
Beyne takılan deneysel kontrol çipleri, bugün felçli hastaların düşünce gücüyle robot kol kullanarak kendine su koymasını veya tekerlekli sandalyeden kalkarak kısa süre için yürümesini sağlıyor. Neuralink şirketinin geliştireceği dijital sinir danteli (neural lace) ise doğrudan beyin kabuğuna yerleştirilen elektrotlu bir şapkaya benziyor.
Özel teller içeren bu tür elektrotlu şapkalar daha çok hastanede sinir ve kas sistemi testleri yapmakta kullanılıyor; ancak Neuralink tarafından geliştirilen dijital sinir danteli ameliyatla doğrudan beyin kabuğunun üstüne yerleştirilecek.
Bu özel sistem üzerinde ağsı elektrot telleri bulunan küçük bir beyin çipinden oluşacak. Neuralink sinir danteli beyin kabuğundaki elektrik sinyallerini tarayarak kişilerin kapıyı aç, televizyonu kapat veya lambayı yak gibi düşünce komutlarını algılayacak.
Ardından bu komutları kablosuz internet üzerinden akıllı evler ve ofislerde kullanılan internet bağlantılı Smart TV’lere ve Wi-Fi destekli LED lambalara aktaracak.
Facebook Google’ın en büyük rakibi
Facebook da Google gibi düşünce okuma teknolojileri üzerinde çalışıyor. Geçtiğimiz sene F8 konferansında gerçekleştirdiği toplantıda Facebook mühendisleri devrim niteliğindeki teknolojilerini kamuoyuyla paylaşmıştı.
ABD’li bilimci Regina E. Dugan, Facebook’un gizli araştırma ve donanım laboratuvarının insanların sadece zihinlerini kullanarak yazmalarını sağlayacak bir teknoloji üzerinde çalıştığını belirtti.
Facebook’un hedefi ise dakikada 100 kelime yazma kapasitesi olan sessiz bir konuşma sistemi kurmak. Bu sistemin akıllı telefonda yazabileceğinizden 5 kat daha hızlı olduğu belirtiliyor. Kullanıcıların bir sürü fotoğraf çekip sadece bazılarını paylaştıklarını söyleyen Facebook, tıpkı bunun gibi akıldaki düşüncelerden de sadece bir kısmının paylaşıldığını belirtiyor.
Bahsedilen kavramın ise zaten tercih edilen kelimeleri alıp beynin iletişim merkezine göndermek olduğu ifade ediliyor. Ses hızı ve esnekliğiyle yazının gizliliğini kullanan bir iletişim yöntemi olan bu kavramı Facebook belirli ölçekte üretebilen, giyilebilir cihazlarla gerçekleştirmeyi planlıyor.
Facebook tarafından geliştirilme aşamasında olan prototipin şu anda Stanford Üniversitesi’nde bir felçli hastada kullanıldığı bildiriliyor. Felçli kişinin bu sistem yardımıyla düşüncelerini kullanarak dakikada sekiz kelime yazabildiğinden bahsediliyor.
Facebook, insanların sadece zihinlerini kullanarak yazmalarını sağlayacak bir teknoloji haricinde farklı bir teknoloji üzerinde de çalışmalarını tüm hızıyla sürdürüyor. İnternet devinin insanların tenleriyle duymalarını sağlayacak bir projesi daha var. Facebook bunu gerçekleştirerek ten aracılığıyla iletişim sağlayacak donanım ve programlar üzerinde çalışıyor.
Göz implantı yaşa bağlı körleşmeyi geriletti
Gözün arka tarafına yerleştirilen bir implant ile yaşlılığa bağlı göz dejenerasyonu geçiren bir hasta tekrar görmeye başladı.
ABD’de gerçekleştirilen bir klinik deneyle 69 yaşında ve gözlerini dejeneratif bir göz hastalığı nedeniyle büyük oranda kaybeden bir kadın tekrar görmeye başladı.
ABD’de 1.7 milyon insanı etkileyen yaşa bağlı makula dejenerasyonunun tedavisi için oldukça umut verici bir adım atıldı. ABD’nin Güney Kaliforniya Üniversitesinde gerçekleştirilen bir deneyde makula dejenerasyonu hastası bir kadının gözünün arkasına bir implant yerleştirildi. Bu implant ile hastanın görüşü iki kattan daha fazla iyileşti.
Göze yerleştirilen implant sağlıklı retinal hücrelerle kaplı 6’ya 4 milimetre bir panelden oluşuyor.
Laboratuvarda minyatür beyinler geliştirildi
Bilim insanları araştırmalarda kullanılmak üzere dolaşım sistemine sahip minyatür beyinler geliştirdi.
Kaliforniya Üniversitesinden Ben Waldau’nun başkanlığındaki bir ekip beynin fonksiyonlarının daha iyi anlaşılması için insan hücresi kültürlerinden organik beyin üretmeyi başardı. Bir dolaşım sistemine de sahip olan minyatür beyinler dışarıdan beslenerek çalışır halde tutuluyor.
Ancak bu aşamada bilim insanları bir sorunla karşılaştı. Beynin biraz daha büyütülmesi durumunda merkezdeki dokular ölmeye başlıyordu.
2mm genişliğinden daha fazla büyütülemeyen minyatür beyinler üzerinde incelemelerde bulunan bilim insanları hem beyin dokusu hem de bunu besleyecek bir damar dokusu geliştirmeyi başardı. Bunun için beyin ameliyatı geçiren bir hastadan doku ve damarlar alındı.
Laboratuvarda geliştirilen bir teknikle minyatür beynin merkezini besleyecek bir damar ağı oluşturulabildi.
Araştırmada bundan sonraki adım minyatür beynin biraz daha büyütülmesi. Bilim insanları bu araştırmalar sonucunda beyin travmalarının tedavi edilebileceğini düşünüyor.
