Dünya Ukrayna ile uğraşırken Türkiye, Suriye ve Irak Kürdistan’ındaki operasyonları artırıyor
Rusya’nın Kiev etrafından güçlerini çekme açıklamasının stratejik bir taktik olduğu görülüyor. Doğu cephesinde Mariupol’daki kuşatma altında güçleri yenilgiye uğratıp Donbas’ın batı taraflarındaki stratejik sanayi ve askeri tesislerin bulunduğu bölgelere ağırlık veriyorlar. Putin’in burada haritayı değiştirinceye kadar Erdoğan’ın aradığı liderler buluşmasına kesin tarih vermeyebilir.
İlk haftalarda NATO’nun birliğini perçinleyen ve Rusya’nın kayıplarıyla grileşen iki zıt tabloda durum biraz daha farklılaştı. Ağır yaptırım dalgasına rağmen Putin rublenin döviz karşısındaki değerini savaş öncesi duruma çekmeyi başardı.
Doğalgaz bedelinin duble ile ödenmesi yönünde geliştirdikleri mekanizma ile yaptırım cephesini ters köşeye yatırdıkları söylenebilir. Bu arada Lavrov’un Çin ve Hindistan temaslarından önemli sayılabilecek dayanışma sağlandı. Sadece enerji ve gıda fiyatlarına veya silahlanmaya etkisiyle değil Ukrayna savaşı uluslararası dengelerin yeniden tanımlandığı bir faktör olarak epey zaman konuşuluyor olacak.
*
Arap Baharı’nın ilk ayağı Tunus’ta sulan durulmuyor. Cumhurbaşkanı Kays Said taşları yerine oturma adına siyasi partilerin üzerini çizip gücü tekeline alan adımlarına yenilerini ekledi. İslamcı El Nahda ve ortaklarının askıya alınmış meclisi çalıştırma girişimiyle bir meydan okumaya kalkıştı.
Burada ABD’nin cesaret verici etkisinden söz edilebilir. Said bu hamleye meclisi feshederek yanıt verdi. Said’in siyaset tarzı hala belli ölçülerde destek görüyor. Sözgelimi Özgür Anayasa Partisi gibi partilerin dışında Tunus’un en büyük sivil baskı gücü Genel İşçi Sendikası da Said’in kararlarına destek verdi. Ama hepsi de bir an önce seçimlere gidilmesini ve cumhurbaşkanının gücü tekeline almasına son vermesini istiyor.
Bunun Said üzerinde etkisi sınırlı. Fakat asıl kıyamet IMF ile 4 milyar dolarlık kredi anlaşması için hazırlanan kemer sıkma paketi etrafında kopabilir. Genel İşçi Sendikası pakete karşı genel grev uyarısında bulundu. Ekonomik durumun kötüleşmesi Said’in kafasındaki siyasi süreci baltalayacak bir potansiyel taşıyor. Tabii bu arada Suud Arabistan ve BAE gibi ülkeler Said’in imdadına yetişebilir.
*
Dünya Ukrayna ile uğraşırken Türkiye, Suriye’nin kuzeyi ve Irak Kürdistan’ındaki operasyonları artırıyor. Suriye tarafında Dirbesiye ve Ayn İsa taraflarında insansız hava araçlarının dahil olduğu askeri bir hareketlilik var. ABD şimdilik Ukrayna’da takdir ettiği Türkiye’yi Suriye ve Irak’ta üzecek bir pozisyon sunmuyor.
Rusya da Ukrayna’da ziyadesiyle meşgul. Fakat Rusya’nın dilediğini yap diyen bir tutum içinde olacağı öngörüsü yanıltıcı. İdlib’de Suriye güçlerinin iki Türk askerinin yaralanmasına neden olan saldırısında görüldüğü üzere kimse cepheyi kendi haline bırakmaya niyetli değil. Irak tarafından Erdoğan’ın KDP ile yakın mesaisini sahada operasyonları büyütecek bir işbirliğine dönüştürmeye çalışıyor.
Aslında saha hakimiyetini genişleten bu operasyonların yarın PKK’nin ötesine geçerek Kürdistan’ın statüsünü de hedef alabileceğine dair kaygılar Erbil’de de yer ediniyor. Tabii bu arada bölgede taraflar Bağdat’ta Türkiye ile İran’ın karşı karşıya geldiği hükümet kurma kavgasına odaklanmış durumda. Türkiye’nin tercih ettiği bloka öncülük eden Sadr grubu İran bağlantılı blokajı aşamayınca “Hadi gelin siz kurun hükümeti” diyerek rest çekti. Oradaki gelişmelerin seyri Türkiye’nin kuzeydeki planlarına da yön verebilir.
