Hırvatları köken olarak Kürdlere ya da İranlılara bağlamaya çalışan Kürdler değil, bu konu ile meşgul olanlar Hırvatlardır.
IMPNews – Bir tarihçi olarak bazı ulus ve kişileri gerekli gereksiz Kürdlere bağlama yönündeki çabalar beni rahatsız ediyor. Bana göre buna bu girişimlerin ezici çoğunluğu Kürd ve Kürdistan tarihine hizmet etmiyor.
Fakat Hırvatlar meselesi farklıdır. Hırvatları köken olarak Kürdlere ya da İranlılara bağlamaya çalışan Kürdler değil, bu konu ile meşgul olanlar Hırvatlardır.
Bir kaç yıl önce Kürdistan Hükümetinin bir yetkilisi (Kosret Resul) Hırvatistan’ı ziyaret etmişti. Görüşmeler esnasında Hırvatistan’ın bazı üst yetkilileri kökenlerinin Kürdlere ve Kürdistan’a dayandığını, oradan bu bölgeye geldiklerini söylüyorlar. Kürd medyası bu konu üzerinde o dönemler durdu, fakat daha çok söylenti olarak değerlendirdiler. Bir çok defa bana “Hırvatların bu iddiasının tarihsel gerçekliği var mı yok mu” diye soruldu.
Bu soruya cevap vermek için Hırvatların kim olduğunu ve bu düşüncenin nasıl ortaya çıktığına bakmak gerekiyor. Hırvatlar, Hırvatça konuşan bir halktır. Hırvat dili Hint-Avrupa dil grubunun bir kolu olan Slavca ‘ya bağlıdır. Bu gruba bağlı olan diller, Rusça, Bulgarca, Sırpça, Polonca , Slovence ve daha başka diller vardır. Hırvatistan ülkesi, tarihi boyunca Katolik ve Ortodokslar arasında mücadele sahası oldu. Komşularının bir çoğu ve özelikle rakipleri Sırplar Ortodoks olmalarına Hırvatlar, Katolik mezhebine bağlılar.
Hırvatların ülkelerindeki iktidarları 9. yüzyıldan beri ortaya çıkmıştır. İlk önceleri Hırvatistan, Macaristan-Avusturya hükümdarlığı altındaydı.Daha sonra 15. yüzyılda Osmanlıların saldırısına uğradılar. Birinci Dünya Savaşı sonrası ise Hırvatistan Yugoslavya’nın bir parçası oldu, ki dilleri Slav dil grubuna bağlı Sırplar hakim unsurdu. 7.yüzyıldan itibaren Slav halklar Balkanlara akın ettiler. Hırvatlar Balkanların bir parçası olarak Slavların büyük göçü ile karşı karşıya kaldılar. Bu Slav halkları bugün Sırp, Bulgar, Sloven ve Makedonyalar olarak karşımıza çıkıyor.
Hırvatlar da bir çok halk gibi tarih kanalıyla ulusal kimliklerine şekil vermek istiyor. Hırvatların bu girişimi bir çok defa kendilerini komşu halklardan ve özellikle Birinci Dünya Savaşı sonrası bölgede etkili güç haline gelen Sırplardan ayırmaktır. Bazı Hırvat araştırmacılara göre Hırvatlar her ne kadar bugün bir Slav dili konuşuyorlarsa da, aslen Slav olmadığını söylüyor. Onlara göre “süreç içinde yavaş yavaş asıl dillerini unuttular ve bugün Slavca konuşuyorlar” diyorlar. Bu tezi ileri süren Hırvat araştırmacıları İran ve Kürdistan’dan bölgeye geldiklerini, dillerinin İran ve Kürdistan dillerine yakın olduğunu söylüyorlar.
Hırvatlar arasında bu tartışma yeni değil ve eski bir tarihçesi var. 1797 yılında Hırvat bir araştırmacı olan Josip Mikoczy-Blumenthal yayınladığı doktora çalışmasıyla teorik sürecini başlatıyor. Bu doktora tezi “Slav grubuna dahil olan Hırvatlarınkökenleri Med olan Sarmatilere dayanıyorlar” ana başlığı altında yayınlanıyor. İşin ilginç tarafı 1918 yılında Yugoslavya Devleti kurulduktan sonra bu doktora çalışması yok ediliyor.
Bugün bir çok Hırvat’a göre Yugoslavya’ya hakim olan Slav nasyonalistleri bu akademik çalışmayı yok ederek Hırvatların geçmişini unutturmak istediler. Yugoslavya devleti 70 yıl ömrü boyunca Hırvatların köklerini Kürd/İran ve Hind-İran dayandıran yazı ve araştırmalara izin vermedi. Bu konuda yazmaya çalışan insanlar tutuklandı. Bundan dolayı bu doktora çalışmasının yok edilmesinin sorumluluğu Yugoslavya devletine bağlamıyor.
(Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Grabar-Kitaroviç)
Aktüel olarak bu teori Hırvatlar içinde çok rağbet görüyor. 1991 yılında Hırvatistan’ın bağımsızlığından sonra bu teoriye ilişkin çalışmalar yeniden canlanmaya başlandı ve bilimsel araştırma merkezlerin gündemine girdi. Sonuç olarak bazı Hırvat araştırmacıları bu konuya dair ciddi çalışmalar yaptı. Bu araştırmacılar dilsel olarak yaptıkları araştırmalarda Hırvatların asıl dilinin Slavca değil, İrani dillere yakın olduğuna dair bir dizi örnek getiriyorlar. Hırvatistan’da yapılan tartışmalar ve araştırmalar sıradan insanlar üzerine ciddi bir etki yaptı ve birçoğu “biz Kürdistan’dan geldik” diyor.
Yazar “Kruat”, “Kurd” ve “Kurt” termojileri arasında da bağlantı kuruyor. Ayrıca yapılan DNA araştırmalarında Hırvatların Slav halklardan ziyade % oranında Kürd ve Ermenilere benzerlik gösterdiğini aktarıyor. Genetik olarak Hırvatların Kürdlere çok yakın olduğunu bazı kaynaklara dayandırıyor.
Hırvatların en ünlü ses sanatçısı Darko Rundek, “Kürdistan” adlı bir şarkı besteleyip seslendirdi.(https://www.youtube.com/watch?v=i57myBYitjM)
Bir Hırvat müzik grubu olan Ethno Croatia da 2011’de “Xoşe Hawraman” adlı şarkıyı tümüyle Kürdçe seslendirdi.(https://www.youtube.com/watch?v=rPcGWx_jitc)
Soranice’den çeviren: Aso Zagrosi
Kaynaklar:
Soran Hemereş, Kurd kîye, London, 2013
“Are Croatians European or Iranian?” Croatian Genealogy Newsletter 9 (12 Jan. 2004): 2. Print.
– “Identity of Croatians in Ancient Iran” Iranian Chamber of Society (11 Jan. 2017)
– Tomicic, Z and Lovrik, A (1998) Identity of Croatians in Ancient Iran, Zagreb and Zlatko Tominic Publisher, Zagrib-Tehran.
– Vukcevich, I (2004) Croatia: Ludwig von Gaj and the Croats are Herrenvolk Goths Syndrome, Xilibris Corporation, USA.
– https://www.youtube.com/watch?v=i9tLvKmq6VE
(A.Ö)
